वैज्ञानिकहरूका अनुसार पृथ्वीको घुम्ने गति अप्रत्याशित रूपमा बढ्दै गएको छ, जसका कारण इतिहासकै सबैभन्दा छोटो दिन आउन सक्ने सम्भावना रहेको छ। सन् २०२५ को जुलाई ९, जुलाई २२, वा अगस्ट ५ मा पृथ्वीको एक दिन क्रमशः १.३०, १.३८, वा १.५१ मिलिसेकेन्ड छोटो हुनसक्ने अनुमान गरिएको छ।

किन भइरहेको छ पृथ्वीको स्पिनमा परिवर्तन?

२०२० देखि सुरु भएको तीव्रता: सन् २०२० पछिदेखि पृथ्वीको घुम्ने गति सामान्यभन्दा थोरै तीव्र भइरहेको छ।

पूर्ववत ढिलो हुने प्रवृत्ति उल्टियो: सदीौँदेखि चन्द्रमाको गुरुत्वाकर्षणका कारण पृथ्वीको घुमाइ बिस्तारै सुस्तिदैँ आएको थियो। तर अहिलेको यो तीव्र गति वैज्ञानिकहरूको लागि रहस्यमय बनिरहेको छ।

 सम्भावित कारणहरू

पृथ्वीको तरल केन्द्र (core)

– पृथ्वीको गहिराइमा रहेको तरल धातुको गतिले घुमाइको गति बढाउन सक्छ।

महासागर तथा वायुमण्डलीय प्रभाव

– महासागरको धार र उच्च वायुप्रवाह (jet stream) जस्ता शक्तिशाली प्राकृतिक गतिविधिहरूले पनि पृथ्वीको स्पिनमा सूक्ष्म तर महत्त्वपूर्ण असर पार्न सक्छन्।

चन्द्रमाको स्थिति

– चन्द्रमा भूमध्यरेखाबाट टाढा हुँदा पृथ्वीको घुमाइमा अलिकति तीव्रता आउन सक्छ।

तथ्यहरू

मिति                  छोटिएको समय

जुलाई ५, २०२४       १.६६ मिलिसेकेन्ड छोटो (सबैभन्दा छोटो अहिलेसम्म)

जुलाई ९, २०२५       अनुमानित १.३० मिलिसेकेन्ड छोटो

जुलाई २२, २०२५      अनुमानित १.३८ मिलिसेकेन्ड छोटो

अगस्ट ५, २०२५      अनुमानित १.५१ मिलिसेकेन्ड छोटो

प्रभाव के पर्छ?

यस्ता सूक्ष्म परिवर्तनहरूले GPS, सञ्चार नेटवर्क, अन्तर्राष्ट्रिय वित्तीय कारोबारजस्ता प्रणालीहरूमा असर पार्न सक्छन्।

समय मिलाउन प्रयोग गरिने Coordinated Universal Time (UTC) मा परिवर्तन आवश्यक पर्न सक्छ।

पहिलो पटक “Negative Leap Second” लागू गर्नुपर्ने अवस्था आउन सक्नेछ – जसमा समय प्रणालीबाट एक सेकेन्ड हटाइनेछ।

 निष्कर्ष

पृथ्वीको यो अप्रत्याशित स्पिन परिवर्तन वैज्ञानिकहरूका लागि गहिरो अनुसन्धानको विषय बनेको छ। यसको दीर्घकालीन असर के कस्तो हुन्छ भन्ने पत्ता लगाउन US Naval Observatory र International Earth Rotation Services बाट तथ्याङ्क संकलन भइरहेका छन्।

यो परिवर्तन अस्थायी हो कि स्थायी भन्ने कुरा अझै खुल्न बाँकी छ, तर यस्ता सूक्ष्म भौगोलिक गतिविधिहरूले आधुनिक प्रविधिमा ठुलो प्रभाव पार्न सक्छ भन्ने कुरा स्पष्ट हुँदैछ।