काठमाडौं । अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पको दोस्रो कार्यकाल सुरु भएपछि अमेरिकाबाट नेपाली डिपोर्ट हुने संख्या बढेको छ। सन् २०२५ जनवरी २० पछि मात्र ४३ जना नेपालीलाई अमेरिका सरकारले डिपोर्ट गरिसकेको छ। ट्रम्प प्रशासनको आप्रवासन नीतिमा कडाइ गरेपछि डिपोर्टको संख्यामा वृद्धि भएको बताइएको छ।

यसअघि पनि अमेरिका सरकारले नेपालीहरूलाई डिपोर्ट गरिरहेको थियो, तर यस पटक संख्या बढी भएकाले यो विषय विशेष चर्चा भएको छ। त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलका वरिष्ठ अध्यागमन अधिकृत सिता परियारका अनुसार, अघिल्ला वर्षहरूमा पनि नेपालीहरू डिपोर्ट भएका थिए, तर यस पटकको संख्याले ध्यान खिचेको छ।

डिपोर्टमा परेका नेपालीहरूलाई अमेरिका सरकारले अवैध तरिकाले प्रवेश, गलत मनसायका साथ बसोबास, तथा विना भिसा बसाइ जस्ता आरोप लगाएको छ। तर, तथ्यांकअनुसार नेपालले पनि अमेरिकाका नागरिकहरूलाई विभिन्न कारण देखाएर डिपोर्ट गर्दै आएको छ। चालु आर्थिक वर्ष २०८१/८२ को पहिलो छ महिनामा मात्र नेपाल सरकारले ४२७ जना विदेशी नागरिकलाई डिपोर्ट गरिसकेको छ, जसमा ४७ जना अमेरिकी नागरिक रहेका छन्।

नेपालबाट डिपोर्ट हुने विदेशी नागरिक

नेपालले विगतमा पनि धेरै विदेशी नागरिकलाई डिपोर्ट गर्दै आएको छ। सन् २०२४ मा नेपाल सरकारले ४९६ जना विदेशीलाई डिपोर्ट गरेको थियो। तीमध्ये १४७ जना चिनियाँ, ५४ अमेरिकी, ५४ बंगलादेशी, ३५ पाकिस्तानी, २७ बेलायती नागरिक थिए।

२०८१ साउनदेखि पुस मसान्तसम्म नेपाल सरकारले १६८ जना चिनियाँ, ६८ बंगलादेशी, ४७ अमेरिकी, २० बेलायती, १५ पाकिस्तानी नागरिकलाई डिपोर्ट गरिसकेको छ। नेपालबाट डिपोर्ट हुने अमेरिकीहरूको मुख्य कारण ‘ओभर स्टे’ (भिसा सकिएपछि पनि बसिरहने) रहेको छ।

नेपालीहरूको डिपोर्ट संख्यामा वृद्धि

नेपालीहरू विदेश जाने क्रम बढेसँगै डिपोर्ट हुनेहरूको संख्या पनि वृद्धि भएको छ। सन् २०२४ मा मात्र ५६ देशले १,२२८ जना नेपालीलाई डिपोर्ट गरेका थिए। तीमध्ये सबैभन्दा बढी यूएईले २८२ जना नेपालीलाई डिपोर्ट गर्यो भने जापानले ११५ जना र मलेसियाले ११४ जना नेपालीलाई डिपोर्ट गर्‍यो।

अध्यागमन विभागका अनुसार, सन् २०२४ मा दक्षिण कोरियाले ७५, कतारले ६७, टर्कीले ६६, अजरबैजानले ४३, भारतले ३९, रोमानियाले ३८, अमेरिकाले ३५ नेपालीलाई डिपोर्ट गरेको छ।

बितेका चार वर्षमा मात्र विभिन्न देशहरूले ४,७१८ जना नेपालीलाई डिपोर्ट गरिसकेका छन्। सन् २०२१ मा ८८० जना, सन् २०२२ मा १,१६७ जना, सन् २०२३ मा १,४४३ जना नेपाली डिपोर्ट भएका थिए।

डिपोर्टको कारण

सामान्यतया, गम्भीर अपराध, गैरकानुनी रूपमा देश प्रवेश, भिसा सर्त उल्लङ्घन, तथा कानुनी हैसियत गुमाएका व्यक्तिहरूलाई सम्बन्धित देशले डिपोर्ट गर्छ। नेपाल र अमेरिकाबीच आप्रवासन नीतिमा कडाइ भइरहेका कारण दुवै देशका नागरिकहरूको डिपोर्ट दर बढ्दो क्रममा रहेको देखिन्छ।